MOBILITEIT

De manier waarop we van A naar B reizen is aan het veranderen. Deze verandering zorgt voor een nieuw evenwicht tussen gebruikers, bedrijven en overheden. Informatie via je telefoon of internet, de opkomst van deelmobiliteit en de elektrificatie van voertuigen geven nieuwe mogelijkheden en uitdagingen.

De praktijk van de afgelopen decennia met de dominantie van de auto en gebruik van fossiele brandstof wordt over de gehele wereld als onhoudbaar gezien in ecologische en sociale termen. Aangezien mobiliteit nauw verweven is met het functioneren van de samenleving en ons dagelijks leven, vraagt dit om keuzes. Hoe kunnen we de positieve effecten van mobiliteit behouden en de negatieve impact ervan minimaliseren?

Alles is in onze samenleving gericht op snelheid: sneller van A naar B. Maar gaat het ook daadwerkelijk sneller? Of zijn we even lang onderweg, maar reizen we voor hetzelfde steeds verder? Omdat we bijvoorbeeld verder van ons werk wonen, de buurtsuper is gesloten of we liever naar de XL gaan en het regionale ziekenhuis is verdwenen.

Veel mensen zijn gelukkig mobiel, maar we zien in de samenleving ook mensen die het letterlijk niet bij kunnen benen. Zij hebben geen auto of niet genoeg geld voor een duur treinkaartje. Of wonen in kleine kernen waar de kleine faciliteiten dichtbij zijn verdwenen, omdat in het kader van efficiëntie en kostenbesparing het voordeliger is om een groot filiaal te hebben dan tien kleintjes. We moeten voorkomen dat mensen in een mobiliteitsarmoede terecht komen, waardoor zij niet meer optimaal kunnen functioneren in onze samenleving. We willen van de burger blijven horen wat er nodig is om de mobiliteit te verbeteren.

Naast participatie van burgers zet Splinter in op gebruik van kennis en vakmanschap bij bedrijven met een duidelijke rol voor overheden als beheerder en bewaker van de kwaliteit. De afgelopen jaren hebben duidelijk laten zien dat er grenzen zijn aan groei en behoefte is veerkracht en aanpassing als omstandigheden op basis van emissies, weersomstandigheden of een pandemie daar om vragen. Hoe nemen we beslissingen? Wie neemt welke risico’s? Splinter staat voor samenwerking met gebruikers en bedrijven met een leidende rol vanuit de overheid.

Splinter streeft naar een veilig, schoon en eerlijk mobiliteitssysteem. Hoewel er nog veel moet worden gedaan om dat doel te bereiken, spant Splinter zich de komende jaren hiervoor in:

Leefomgeving en openbare ruimte

Er wordt geïnvesteerd in gebiedsontwikkeling waarbij het openbaar vervoer in combinatie met de fiets zorgt voor een volwaardig alternatief voor de (eigen) auto, zowel op korte als op de lange afstanden. We stimuleren alle vormen duurzaam vervoer.

We verbeteren de rol van actieve mobiliteit, zoals de voetganger en de fiets in het totale mobiliteitssysteem en participatie van alle doelgroepen (inclusiviteit).

Bewoners gaan meebeslissen over de inrichting van de openbare ruimte en het veilig gebruik van (hun eigen) mobiliteitsdata.

Leefgebieden worden zo veel mogelijk vrijgehouden van zware voertuigen en snelheden worden via fysieke en digitale mogelijkheden laag te houden: voor veiligheid, betere luchtkwaliteit, minder geluidsoverlast en minder files.

Verstedelijking & mobiliteit worden gekoppeld door onder meer in te zetten op 15-minuten-leefomgevingen. Dit betekent dat we streven naar een supermarkt, park, bibliotheek, café/restaurant en openbare werkplek binnen 15 minuten lopen of fietsen.

Openbaar vervoer

OV moet voor iedereen toegankelijk en betaalbaar zijn, ook als je in een kleine kern woont of als je een lichamelijke beperking hebt. Treinstations moeten toegankelijk zijn voor ouderen, mensen met een beperking en fietsers.

Verschillende vormen van OV moeten goed op elkaar aansluiten.

Reizen met het OV moet comfortabel zijn en aansluiten op de behoeften van de zakelijke reiziger, met vergader- en werkfaciliteiten op knooppuntstations en ieder treinstel beschikt over wc, stopcontact en internet.

OV-fiets wordt op meer plekken beschikbaar.

Nederland zet zich in Europa in voor betrouwbare, betaalbare, comfortabele en snelle OV verbindingen. Directe verbindingen tussen belangrijke steden, zodat het een goed alternatief is voor vliegverkeer tussen steden.

Fiets

Investeren in aanleg en onderhoud van veilige fietspaden, fietssnelwegen en extra fietsparkeerplekken in stadcentra.

Fiets van de zaak wordt weer fiscaal aantrekkelijk gemaakt.

Verkeerslichten worden zo afgesteld dat fietsers en het openbaar vervoer eerder groen licht krijgen en voorrang bij regen.

Fietstunnels worden veiliger gemaakt.

Er wordt meer ingezet op milieuvriendelijke dynamische fietspadverlichting, waarbij de belangen van fietsers en de natuur worden verenigt. Hierbij beweegt de verlichting met de fietser mee en wordt het achter de fietser weer gedimd door middel van sensoren.

Auto

In kleine kernen en krimpregio’s moet fors geïnvesteerd worden in beter openbaar vervoer en alternatieve vormen van vervoer, zodat mensen minder afhankelijk worden van hun auto.

Er wordt een eerlijke kilometerheffing ingevoerd. Auto’s dragen op basis van het aantal gereden kilometers, binnen of buiten de spits, bij aan het onderhoud en de aanleg van infrastructuur. Daarvan uitgezonderd de mensen die in dunbevolkte gebieden wonen. De kilometerheffing en kentekenregistratie moeten gepaard gaan met strikte garanties op het gebied van privacy. Via een investeringsfonds kunnen de opbrengsten van de kilometerheffing worden ingezet voor het ontwikkelen van duurzame mobiliteit, innovatie en het uitrollen van een gemeenschappelijke infrastructuur.

Hybride, volledig elektrische auto’s en auto’s die op waterstof rijden worden fiscaal aantrekkelijk gemaakt. Niet alleen voor de zakelijke rijder, maar ook voor particulieren. Ook particulieren met een kleiner budget zouden voordelig moeten kunnen overstappen naar duurzamere auto’s.

Splinter wil dat hybride en elektrische leaseauto’s ook na vijf jaar aantrekkelijk blijven voor de Nederlandse autorijder. Duurzame leaseauto’s mogen aan het einde van de contractperiode niet massaal geëxporteerd worden naar het buitenland, maar moeten voor de Nederlandse markt beschikbaar blijven. We willen dat de lage bijtelling voor 60 maanden leasetermijn verlengen naar 120 maanden, zodat het aantrekkelijk blijft om elektrische leaseauto’s na vijf jaar te blijven leasen of als occasion te leasen.

De maximum snelheid op snelwegen blijft 100 km per uur, op ringwegen 80 km per uur en in het centrum 30 km per uur. In natuurgebieden gelden nachtelijke snelheidsbeperkingen voor de veiligheid van mens en dier. Om aanrijdingen met wild te voorkomen, wordt er ingezet op wildpassages en slimme wildsignalering.

Meer asfalt zorgt niet voor afname van files. Wel moet er ingezet worden op veilige wegen en onderhoud waar nodig. Splinter pleit voor andere manieren om het fileprobleem op te lossen: ook buiten coronatijd deeltijd-thuiswerken stimuleren en het mogelijk maken voor werknemers om eerste uren thuis te werken en buiten de spits naar kantoor te komen.

De A27 bij Amelisweerd mag niet worden verbreed. Amelisweerd is een belangrijk natuurgebied dat niet nog verder mag worden aangetast.

Verduurzaming van het goederenvervoer door de stad is een prioriteit om stadsinfarcten tegen te gaan.

Luchtvaart

Enerzijds maken we OV een serieuze, betaalbare en betrouwbare optie om te stimuleren dat mensen ook bij grensoverschrijdende mobiliteit kiezen voor het OV in plaats van het vliegtuig. Internationale treinreizen worden goedkoper, sneller en comfortabeler. Anderszijds maken we vliegen op korte afstanden minder aantrekkelijk door het invoeren van een vliegtaks.

Belastingvoordelen voor het vliegverkeer, zoals vrijstellingen van btw en accijnzen op kerosine, worden afgeschaft. Deze milieuvervuilende subsidie kost de belastingbetaler ieder jaar miljarden euro’s en dat geld hebben we hard nodig voor andere zaken in ons land.

Lelystad Airport wordt niet uitgebreid, omdat er bij uitbreiding extra overlast ontstaat doordat het vliegverkeer van Lelystad Airport op een minimale hoogte van 1800 meter mag vliegen. Dit veroorzaakt geluidsoverlast, schade aan de volksgezondheid en grotere kans op gevaarlijke botsingen met overvliegende vogels. De nabijgelegen natuurgebieden, waaronder de Oostvaardersplassen, zijn vogelrijk.

Andere luchthavens worden niet uitgebreid en er worden geen nieuwe vliegvelden aangelegd.

Kleine binnenvaart

Wie aan Nederland denkt, denkt aan water. Wij hebben in ons land zo’n 5.000 kilometer vaarweg. En dat geeft ons een unieke kans om transport over de weg duurzamer via het water te vervoeren. Nederland is de trotse bezitter van de grootste binnenvaartvloot van Europa. Echter, wij gaan slecht om met onze binnenvaartschippers. Onnodige regelgeving werkt de kleine binnenvaart zo tegen, dat het voortbestaan onzeker is. De binnenvaartsector wordt bedreigd door de slechte marktpositie, onnodige regelgeving, hoge kosten voor vergroening en het verdwijnen van ligplaatsen.

Veel kleine schepen (kleiner dan 1.500 ton) zullen na 2025 verdwenen zijn. Dat mag niet gebeuren. Aan de binnenvaartsector moet een duurzaam toekomstperspectief geboden worden. Splinter steunt de Nederlandse binnenvaart.

De binnenvaart vervoert 35% van het transportvolume in Nederland, maar krijgt slechts 7% van het begrotingsbudget. Het achterstallig onderhoud en het gebrek aan ligplaatsen blokkeert de binnenvaart. Splinter pleit voor een eerlijke verdeelsleutel voor de infrastructuur.

De diversiteit van de Nederlandse binnenvaartvloot dient gewaarborgd te worden door rekening te houden met de (on)mogelijkheden van de (verschillende type) binnenvaartschepen.

De overheid dient te zorgen voor een transparante markt.

Het ligplaatsbeleid moet worden aangepast aan de behoefte van de schippers. Op strategische plekken moeten ligplaatsen worden gecreëerd waar schepen voor langere tijd met de juiste voorzieningen kunnen blijven. Daarnaast moeten de bestaande ligplaatsen beter beveiligd worden, omdat het bij sommige ligplaatsen te onveilig is om van boord te gaan. De veiligheid van schepen en de opvarenden moet een prioriteit worden in de gemeenten waartoe de ligplaatsen behoren. Vaarsnelheden rond ligplaatsen moeten worden verlaagd tot maximaal 12 km per uur.

Aan de binnenvaart worden onevenredig veel (CCR-)eisen opgelegd. Dit moet stoppen en bestaande eisen moeten tegen het licht worden gehouden qua noodzaak, doelmatigheid, haalbaarheid en betaalbaarheid. Regelgeving die deze toets niet doorstaat moet worden geschrapt. Bij het CCR/CESNI moet er gepleit worden voor het her-instellen van de crisishardheidsclausule. De problemen bestonden al voor de coronacrisis. Nu is extra coulance nodig om de binnenvaart overlevingskans te geven.

De nieuwbouweisen aan bestaande schepen gebouwd voor 1976 worden alleen van toepassing verklaard bij nieuw-, ver- of ombouw van een schip.

Vergroenen is heel belangrijk, ook voor de binnenvaart, maar Splinter begrijpt dat de binnenvaart nu eerst bezig is moet overleven. Subsidies om te vergroenen gaan op dit moment vooral naar de zeevaart en niet naar de binnenvaart. Ook raakt een level playing field verder uit het zicht. Splinter steunt de binnenvaart in een pas op de plaats. Gezien de noodzakelijke modal shift en het transportvolume dat duurzamer over water dan over de weg kan worden vervoerd, wil Splinter dat er voor de binnenvaart coulant wordt omgegaan met regels rondom de stikstofproblematiek.

De privacy van de binnenvaart moeten worden gewaarborgd. Het gebruik van drones, waarmee de overheid binnenvaartschepen volgt, moet worden afgeschaft.